میکرومتر (ریز سنج) چیست و چرا ساخته شد؟
ﺿﺮورت تولید ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه گیری ﺑﺎ دﻗﺘﯽ بیش ﺗﺮ از 0.02 میلیمتر نیاز داﺷﺖ ﮐﻪ در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ ژان ﭘﺎﻟﻤﺮ ﻓﺮاﻧﺴﻮی میکرومتر را ﻃﺮاﺣﯽ ﻧﻤﻮد. در این مقاله با انواع میکرومتر میلیتری، با مثال های کاربردی آشنا خواهید شد. در این مقاله با خواندن میکرومتر (ریز سنج)، دقت ریزسنج (دقت میکرومتر)، اندازه گیری با میکرومتر، دقت اندازه گیری ریزسنج (میکرومتر)، اجزای میکرومتر (اجزای ریزسنج) آشنا خواهید شد.ﺗﺎریخچه اندازه گیری
ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ اﻧﺪازه گیری قدﻣﺘﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺗﺎرﻳﺦ دارد و زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺗﮑﺎﻣﻞ و پیشرﻓﺖ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و همگام ﺑﺎ آن اﺳﺘﺎﻧﺪاردها ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردهای ﻃﻮل ﮐﻪ از اولین اﺳﺘﺎﻧﺪاردهاﺳﺖ، تغییر و ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. از دﻳﺮﺑﺎز، ﺑﺸﺮ ﺑﺮای اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻃﻮل از ابزارهای ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس، ﮐﻪ ﻃﺒﻌﺎ این وسایل ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻋﻀﺎی ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ، استفاده می نموده است. مثل ﻃﻮل ﭘﺎ، ﻗﺪم، وﺟﺐ، پهنای چهار اﻧﮕﺸﺖ و… معمولا ﻣﻘﺪار ﺷﺎﺧﺺ های ﻓﻮق ﺑﺮاﺳﺎس ﻃﻮل اﻋﻀﺎی ﺑﺪن ﭘﺎدشاهان و ﺣﺎﮐﻤﺎن در اﺛﺮ ﺟﻨﮓ ها و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ و اﻳﺠﺎد ﭘﺎدﺷﺎهی ها و ﺣﮑﻮﻣﺖ های ﺟﺪﻳﺪ، ﻧﻮع ﺷﺎﺧص ها و ﻣﻘﺪار آن ها تغییر ﻣﯽ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. همچنین، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ جمعیت ها و کشورها، واﺣﺪ های اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻃﻮل ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﺎﻧﺪه و ﻣﺘﻌﺪد ﺷﺪه اﻧﺪ، ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ارﺗﺒﺎط بین قومیت ها و ملیت ها اﻳﺠﺎد ﻣﺸﮑﻞ ﮐﺮده اﺳﺖ. شکل زیر، ﻧﻤﻮﻧﻪ هایی از ﺷﺎﺧﺺ های اﻧﺪازه گیری ﻃﻮل را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهد.
ﻧﻤﻮﻧﻪ هایی از ﺷﺎﺧﺺ های اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻃﻮل
دﺳﺘﮕﺎه یکاهای اندازه گیری(سیستم های اندازه گیری)
دﺳﺘﮕﺎه یکاهای ﻣﺘﺮﻳﮏ (سیستم ﻣﺘﺮﻳﮏ)
اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه از ﻣﺘﺪاول ﺗﺮﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه های اﻧﺪازه گیری اﺳﺖ ﮐﻪ اﮐﺜﺮ کشورهای دنیا از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺎرز اﻳﻦ سیستم ده دهی ﺑﻮدن آن اﺳﺖ، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ در ﺗﺒﺪﻳﻞ واحدها هیچ ﻣﻘﺪاری از بین ﻧﻤﯽ رود و اﺷﺘﺒﺎهات آن نیز ﮐﻢ ﺗﺮ اﺳﺖ و ﻧﻤﺎﻳﺶ آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻄﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﻪ ﮐﺴﺮی و ﭼﻨﺎن ﭼﻪ ﮐﺴﺮی ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺨﺮج آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻀﺮب ﻋﺪد ده ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. همچنین دﻗﺖ تجهیزات اندازه گیری ﺑﺎ یکاهای ﻣﺘﺮﻳﮏ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﮑﺎهای انگلیسی نیز ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ. ﺑﺮای ﻣﺜﺎل دﻗﺖ کولیس های ورنیه دار اﻳﻨﭽﯽ به 0.001 اینچ می رسد که معادل 0.0254 میلیمتر ﻣﯽ ﺷﻮد، در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ دﻗﺖ کولیس های ورنیه دار میلی متری 0.02 میلیمتر می باشد.وسیله اندازه گیری چیست؟
ﺑﻪ وسیله ای ﮐﻪ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اندازه گیری ﻳﺎ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی های ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود وسیله اندازه گیری گویند. مانند خط کش، کولیس، میکرومتر و…تعریف اندازه گیری
ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ عملیاتی ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ اندازه یک کمیت فیزیکی ﺑﺮاﺳﺎس ﻳﮑﯽ از یکاهای ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ (SI، FPS و…) تعیین ﺷﻮد، اﻧﺪازه گیری ﮔﻮﻳﻨﺪ (ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺪازه گیری ﺑﻪ وسیله کولیس).
اﻧﺪازه گیری ﺑﻪ وسیله کولیس
کاربردهای میکرومتر
از میکرومترها ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮای اندازه گیری های داﺧﻠﯽ، ﺧﺎرﺟﯽ، ارﺗﻔﺎع، ﺿﺨﺎﻣﺖ ورق ها، ﻗﻄﺮ سیم هاو میله ها، شیارها، ﻗﻄﺮ پیچ ها و مهره ها، ﭼﺮخ دنده ها، ﻗﻄﺮ تیغه فرزها، مته ها و … اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد.اجزای میکرومتر ها (اجزای ریزسنج ها)
اجزای میکرومتر در شکل زیر به صورت کامل نشان داده شده است.
اجزای مختلف یک میکرومتر (اجزای ریزسنج)
یکی از بارزترین نکات میکرومتر این است که، ﺑﺮﺧﻼف نحوه خواندن کولیس های ورنیه دار میلیمتری ﮐﻪ نیروی وارده از ﻃﺮف ﻓﮏ ها ﺑﻪ ﻗﻄﻌﻪ ﮐﺎر ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺒﻮد، در میکرومترها نیروی وارد ﺑﺮ ﻓﮏ ها و ﻗﻄﻌﻪ ﮐﺎر ﺑﺎ سیستم ﺟﻐﺠﻐﻪ، ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل در آﻣﺪه اﺳﺖ. به این معنی که نیروی وارد بر قطعه کار به حد مشخصی که رسید دسته جغجغه به صورت هرز می چرخد. برای اندازه گیری صحیح با میکرومتر باید پس از تماس فک ها با سطح قطعه کار ﺟﻐﺠﻐﻪ را ﺳﻪ ﺑﺎر ﭼﺮﺧﺎﻧﻴﺪه شود. شکل زیر سیستم پنجه ای یا کوپلینگی جغجغه را نشان می دهد. نحوه تنظیم یا کالیبراسیون میکرومترها قبل از کاربرد را می توانید با کلیک روی عنوان زیر بخوانید. نحوه تنظیم یا کالیبراسیون میکرومترها (ریزسنج ها) قبل از اندازه گیری
سیستم پنجه ای یا کوپلینگی جغجغه
قابلیت تفکیک و ﮔﺴﺘﺮه اﻧﺪازه گیری میکرومترهای میلیمتری
قابلیت تفکیک (دقت ریزسنج)
میکرومترهای میلیمتری ﻣﻌﻤﻮﻻ با قابلیت تفکیک 0.01 میلی متر، 0.005 میلی متر و 0.001 میلی تر ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮند. گستره اندازه گیری میکرومترهای میلیمتری معمولا تا 500 mm می باشند و در سری های زیر ساخته می شوند. البته که خارج از این اندازه ها نیز با توجه به نیاز ساخته می شوند.25-0 ، 50-25 ، …، 500-475 میلیمتر
ﻋﻠﻞ ﺳﺎﺧﺖ میکرومترها (ریز سنج ها) در سری های ﻣﺨﺘﻠﻒ
ﻋﻠﻞ ﺳﺎﺧﺖ میکرومترها (ریز سنج ها) در سری های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﺒﺎرت اﻧﺪ از:- ﺳﺮﻋﺖ اﻧﺪازه گیری اﻓﺰاﻳﺶ پیدا ﻣﯽ کند و از اﺗﻼف وﻗﺖ جلوگیری ﻣﯽ ﺷﻮد.
- دﻗﺖ اﻧﺪازه گیری ﺑﺎﻻ ﻣﯽ رود.
- ﺑﻪ دلیل ﮐﻮﺗﺎه ﺷﺪن میله پیچ، استهلاک میکرومترها کاهش پیدا می کند.
- هزینه کمتری جهت خرید توسط خریدار پرداخت خواهد شد.
درجه بندی میکرومترها
میکرومترها ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﻘﺪار ﮔﺎم پیچ و مهره آن ها درﺟﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﻣﺒﻨﺎی دﻗﺖ آن ها ﻣﻘﺪار ﮔﺎم پیچ و مهره آن ها است. ﻣﻘﺪار ﮔﺎم در میکرومترهای میلیمتری ﻋﻤﻮما 0.5 و 1 میلیمتر می باشد. همچنین در میکرومترهای اینچی 0.025=1/40 اینچ می باشد. با استفاده از این رابطه (r=a/n) می توان قیبلیت تفکیک (دقت) میکرومتر را بدست آورد. در این رابطه: r دقت میکرمتر خواهد بود a مقدار گام پیچ و مهره میکرومتر بر حسب میلیمتر یا اینچ n تعداد فواصل (تقسیمات) روی استوانه محرک میکرومتر می باشد.انواع درجه بندی یا دقت میکرومترهای میلیمتری
میکرومتر با دقت 0.01 میلیمتر با گام 0.5 میلیمتر
– شکل زیر میکرومتر با دقت 0.01 میلیمتر با گام 0.5 میلیمتر را نشان می دهد.
میکرومتر با دقت 0.01 و گام 0.5 میلیمتر
طبق تعریف می توان گفت اگر ما بخواهیم میکرومتری با دقت 0.01 میلیمتر را با گام 0.5 میلیمتر محاسبه کنیم، اگر 0.5 را به 50 (تعداد تقسیمات روی ورنیه) تقسیم کنیم دقت میکرومتر ما 0.01 میلیمتر خواهد بود. یعنی r=0.5/50=0.01 mmروش خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری و گام 0.5 میلیمتری
- گستره اندازه گیری را در نظر می گیریم که طبق سری های گفته شده در بالا می باشد.
- ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ موقعیت لبه استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﺑﺎﻻی ﺧﻂ ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن اندازه های صحیح (ﻣﻀﺮب ﻳﮏ میلیمتر)
- ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ موقعیت خطی استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط پایین ﺧﻂ ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ و در صورت وجود خواندن اندازه 0.5 میلیمتر
- شناسایی موقعیت خطی صفر استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر که در امتداد خط ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ قرار گرفته است و ضرب تعداد آن به 0.01 میلیمتر می باشد.
مثال 1 نحوه خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری با گام 0.5 میلیمتر
مثال 2 نحوه خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری و گام 0.5 میلیمتر
مثال 3 نحوه خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری با گام 0.5 میلیمتر
مثال 4 نحوه خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری و گام 0.5 میلیمتر
میکرومتر با دقت 0.01 میلیمتری و گام 1 میلیمتر
-شکل زیر میکرومتر با دقت 0.01 میلیمتر با گام 1 میلیمتر را نشان می دهد.
میکرومتر با دقت 0.01 و گام 1 میلیمتر
تفاوت این میکرومتر با مورد قبلی در گام و تعداد تقسیمات روی پوسته متحرک می باشد. طبق تعریف می توان گفت اگر ما بخواهیم میکرومتری با دقت 0.01 میلیمتر را با گام 1 میلیمتر محاسبه کنیم، اگر 1 را به 100 (تعداد تقسیمات روی ورنیه) تقسیم کنیم دقت میکرومتر ما 0.01 میلیمتر خواهد بود. یعنی r=1/100=0.01 mmروش خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری با گام 1 میلیتر
- گستره اندازه گیری را در نظر می گیریم که طبق سری های گفته شده در بالا می باشد.
- ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ موقعیت لبه استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﺑﺎﻻی ﺧﻂ ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن اندازه های صحیح (ﻣﻀﺮب ﻳﮏ میلیمتر)
- شناسایی موقعیت خطی صفر استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر که در امتداد خط ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ قرار گرفته است و ضرب تعداد آن به 0.01 میلیمتر می باشد.
مثال 1 نحوه خواندن میکرومتر 0.01 میلیمتری با گام 1 میلیتر
میکرومتر با دقت 0.005 میلیمتر با گام 0.5 میلیمتر
-شکل زیر میکرومتر با دقت 0.005 میلیمتر با گام 0.5 میلیمتر را نشان می دهد.
میکرومتر با دقت 0.005 و گام 0.5 میلیمتر
در این نوع میکرومتر استوانه متحرک 100 قسمتی است که هر قسمت آن 0.005 میلیمتر می باشد و گام آن نیز 0.5 میلیمتر می باشد. طبق تعریف می توان گفت اگر ما بخواهیم میکرومتری با دقت 0.005 میلیمتر را با گام 0.5 میلیمتر محاسبه کنیم، اگر 0.5 را به 100 (تعداد تقسیمات روی ورنیه) تقسیم کنیم دقت میکرومتر ما 0.01 میلیمتر خواهد بود. یعنی r=0.5/100=0.005 mmروش خواندن میکرومتر 0.005 میلیمتر و گام 0.5 میلیمتر
- گستره اندازه گیری را در نظر می گیریم که طبق سری های گفته شده در بالا می باشد.
- ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ موقعیت لبه استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﺑﺎﻻی ﺧﻂ ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن اندازه های صحیح (ﻣﻀﺮب ﻳﮏ میلیمتر)
- ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ موقعیت خطی استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط پایین ﺧﻂ ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ و در صورت وجود خواندن اندازه 0.5 میلیمتر
- شناسایی موقعیت خطی صفر استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر که در امتداد خط ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ قرار گرفته است و ضرب تعداد آن به 0.005 میلیمتر می باشد.
مثال 1 نحوه خواندن میکرومتر 0.005 میلیمتر و گام 0.5 میلیمتر
مثال 2 نحوه خواندن میکرومتر 0.005 میلیمتری با گام 0.5 میلیمتر
در این مثال میکرومتر ما از نوع 0.01 میلیمتر است ولی چون اندازه ای که باید خوانده شود بین خط صفر استونه ثابت است، پس ما می توانیم آنرا با دقت 0.005 میلیمتر بخوانیم.
میکرومتر با دقت 0.001 میلیمتر و گام 0.5 میلیمتر
-شکل زیر میکرومتر با دقت 0.001 میلیمتر با گام 0.5 میلیمتر را نشان می دهد.
میکرومتر با دقت 0.001 و گام 0.5 میلیمتر
در این نوع میکرومتر استوانه متحرک 50 قسمتی است که هر قسمت آن 0.01 میلیمتر می باشد و گام آن نیز 0.5 میلیمتر می باشد. طبق تعریف می توان گفت اگر ما بخواهیم میکرومتری با دقت 0.001 میلیمتر را با گام 0.5 میلیمتر محاسبه کنیم، اگر 0.5 را به 50 (تعداد تقسیمات روی ورنیه) تقسیم کنیم دقت میکرومتر ما 0.01 میلیمتر خواهد بود. یعنی r=0.5/50=0.01 mm ولی برای خواندن 0.001، ما باید بعد خواندن تا 0.01 میلیمتر مانند روش خواندن 0.01 با گام 0.5 میلیمتر دوباره خطوط بالای خط صفر استوانه ثابت را بخوانیم تا اندازه با دقت 0.001 میلیمتر به دست آید.روش خواندن میکرومتر 0.001 میلیمتر و گام 0.5 میلیمتر
- گستره اندازه گیری را در نظر می گیریم که طبق سری های گفته شده در بالا می باشد.
- ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ موقعیت لبه استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط ﺑﺎﻻی ﺧﻂ ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ و ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن اندازه های صحیح (ﻣﻀﺮب ﻳﮏ میلیمتر)
- ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ موقعیت خطی استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﻮط پایین ﺧﻂ ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ و در صورت وجود خواندن اندازه 0.5 میلیمتر
- شناسایی موقعیت خطی صفر استوانه یا غلاف متحرک میکرومتر که در امتداد خط ﺻﻔﺮ اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ قرار گرفته است و ضرب تعداد آن به 0.001 میلیمتر می باشد.
مثال 1 نحوه خواندن میکرومتر 0.001 میلیمتر و گام 0.5 میلیمتر
مثال 2 نحوه خواندن میکرومتر 0.001 میلیمتر و گام 0.5 میلیمتر
مثال های بیشتر برای نحوه خواندن انواع میکرومتر میلیمتری با دقت های مختلف
آموزش ویدیویی خواندن میکرومتر میلیمتری
تاریخ انتشار: “19 آبان 1396” تاریخ آپدیت: “13 خرداد 1401”
منابع:
https://www.youtube.com/watch?v=vl-51zYDg10
https://www.wisc-online.com/LearningContent/mtl3702/MLT3702.htm
مقاله تخصصی قبلی سایت آگهی تخصصم اینه – در مورد هنر و معماری (مقاله اسکچ در هنر یعنی چه (اسکیس چیست) + انواع و نمونه تصاویر) را می توانید با کلیک روی عنوان آن بخوانید. شرایط تولید محتوای تخصصی و خرید رپورتاژ آگهی (با ارسال در 20 شبکه اجتماعی و وبلاگ سایت) در سایت آگهی تخصصم اینه را (اینجا) مشاهده نمایید.
برای دریافت مقالات بعدی سایت ایمیل خود را در فرم زیر وارد کنید.
اینستاگرام و تلگرام ایده، نوآوری، خلاقیت و تکنولوژی ما هست
