مقاله خلاقیت و حل مسئله-بخش سوم
تکنیک های خلاقیت و حل مسئله-بخش اول را از اینجا و بخش دوم را از اینجا بخوانید- در این مقاله به ادامه تکنیک و روش های خلاقیت و حل مسئله خواهیم پرداخت.
چه چیزی را می توان جانشین چیز دیگر نمود؟
این یک سؤال طلایی است که در طول تاریخ به انسان های خلاق و مبتکر کمک شایانی نموده تا ایده های بکر و تازه ای بدهند. این تغییر به اشیاء محدود نمی شود بلکه با این نوع سؤال ها می توان مکان ها، اشخاص، عواطف و حتی ایده ها را انتقال و جایگزین کرد.
برای نمونه دکتر موار به جای خلاء لامپ های گاز تنگستن، آرگون را مصرف کرد که در نهایت منجر به تولید لامپ مهتابی شد.
ترکیب
غالب ایده ها از طریق ترکیب ایده ها به دست می آیند تا آن حد که عده ای معتقدند ترکیب به عنوان اساس خلاقیت تلقی می گردد.
برای هدایت ذهن به این مسیر می توانیم از خود سؤالات خلاقانه بپرسیم:
- چه ایده هایی را می توان ترکیب کرد؟
- اگر مخلوط شود چطور؟
- یک آلیاژ چطور؟
- دسته ای از انواع مختلف چطور است؟
- چطور است واحدهای سازمان را با هم ادغام کنیم؟
- ترکیب اهداف چطور است؟
به تصویر کشیدن مساله
یکی از راههایی که اطمینان پیدا می کنید که مسأله واقعی را به درستی شناخته اید یا نه، به تصویر کشیدن مسأله است.
از آنجایی که خلاقیت تا حد زیادی یک کارکرد قسمت راست مغز است (در مورد چپ دست ها بر عکس) و این قسمت گرایش بصری بیشتری نسبت به قسمت چپ مغز دارد به نظر می رسد کشیدن تصاویر از مسأله به فرآیند خلاق کمک کرده و باعث خلق ایده های نو شود.
نام بردن کاربردهای احتمالی
نام بردن استفاده های احتمالی یک موضوع به یافتن راه حل ها برای دسته کاملی از مسائل کمک می کند.
البته مسأله اصلی، یافتن کاربردهای جدید برای یک محصول است. تفکر و سعی برای یافتن استفاده تازه درباره موضوع مورد نظر، تصور فرد را برای انعطاف و شکستن قالب های ذهنی و دیدن موضوع از زوایای مختلف تحریک می کند.
برای مثال جوش شیرین فقط برای آشپزی استفاده نمی شود، بلکه یک ماده سردساز، بوگیر، شوینده و سفید کننده دندان است.
قیاس کردن
قیاس کردن مقایسه بین دو چیز است که در اصل غیر مشابه اند ولی با این عمل نشان می دهیم که شباهتی بین آنها وجود دارد.
از قیاس کردن به عنوان ابزاری جهت شناسایی و درک مسائل و همچنین خلق ایده ها و راه حل های مختلف استفاده می گردد که این کار باعث چشم اندازهای جدید می شود.
به عنوان مثال یکی از اعضای تیم حل مسأله شرکت سازنده تجهیزات معدن از حرکات ملخ حین تغذیه شکار به عنوان قیاس استفاده کرد و در نتیجه تراکتور بزرگ roc 302 طراحی گردید.
الگوریتم های ابتکاری که در علوم مختلف نیز استفاده می شوند نیز همینطور است، مثلا:
مورچگان- دسته پرندگان و ماهی ها- شبکه های عصبی مصنوعی- ژنتیک و …
وضعیت آرمانی
یک وضعیت آرمانی و ایده آل برای خود و یا سازمان خود خلق و تصور کنید، سپس وضع موجود را با آن مقایسه کنید و دقت کنید چه اختلاف هایی وجود دارد؟ چرا این اختلاف ها وجود دارد؟ آیا این اختلاف ها قابل از میان برداشتن هستند؟ چه مسائل یا فرصت هایی را این اختلاف ها به همراه می آورند؟ این تکنیک یکی از روش هایی است که مسائل و مشکلات و فرصت هایی که در سازمان یا محیط و یا خود شخص وجود دارد را می تواند نشان دهد.
تکنیک CSM
این تکنیک در سال 1925 توسط سی.سی کرافورد، از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، ابداع گردید. نام این تکنیک برگرفته شده از حروف اول کلمات Crawford Slip Method به معنای (روش تکه کاغذ کرافورد) می باشد.
نامگذاری آن به این نام به خاطر استفاده از تکه کاغذهای حدودا به اندازه کارت های یادداشت (7*1سانتی متر) است که شرکت کنندگان درجلسه، ایده های خود را روی آنها می نویسند.
این تکنیک نوعی طوفان فکری است که مبنای آن را قوانین و خصوصیات طوفان فکری تشکیل می دهد ولی به جای شفاهی بودن، ایده ها به صورت مکتوب ارائه می شود.
گروه CSM می تواند از هر تعدادی از افراد تشکیل شود اما هر قدر تعداد افراد بیشتر باشد مطلوب تر است، به دلیل اینکه زمان اختصاص یافته برای خلق ایده های موردنظر کوتاه است.
برای مثال یک گروه 20 نفره حدود 400 ایده را بایستی ظرف مدت 30 تا 40 دقیقه مطرح کنند. این تکنیک فراتر از طوفان فکری عمل کرده و در مورد مسائل پیچیده بسیار خوب عمل می کند.
تکنیک PMI
نام این تکنیک برگرفته از حروف اول کلمات plus (افزون)، minus (کاستن) و intersting (جالب) است و باعث می شود که تفکر شخص از قالب های ذهنی محدود نسبت به موضوع و مسئله فراتر رفته و دید همه جانبه ای نسبت به مسئله پیدا کند.
روش بدین صورت است که ابتدا شخص مسئله را در جهت مثبت ارزیابی کرده و هرچه را که در این حالت به ذهنش می رسد، یادداشت می کند، سپس همین کار را در جهت منفی انجام می دهد. در نهایت مواردی را که برای وی جالب است و نمی توان آنها را مثبت و یا منفی ارزیابی کرد، یادداشت می کند. بدین ترتیب، انتخاب آگاهانه مسیر و روند کار آسان تر می شود.
لیست کردن ویژگی ها
کلیه صفات و ویژگی های مسئله یا شیء مورد نظر را لیست کنید. نمونه هایی از ویژگی ها عبارتند از:
- ویژگی های فیزیکی (رنگ، اندازه، و…)
- اجتماعی (هنجارها، ارتباطات و..)
- روانشناختی (ادراک، انگیزه و ..)
- هزینه
- کارکرد
- و …
سپس به طور منظم و مجزا هریک از صفات یا گروهی از آنها را تجزیه و تحلیل کنید و سعی کنید به هر چند روش ممکن آنها را تغییر، ارتقاء و بهبود بخشید. ویژگی های بدست آمده را مرور کنید تا به بهترین نتیجه برسید.
مقاله قبلی سایت تخصصم اینه را می توانید اینجا بخوانید
همچنین شما دوست عزیز و متخصص نیز می توانید مقالات خود را با اسم خودتون (شرکت، اشخاص و مخترعان) به همراه تبلیغ تخصص، محصولات و خدمات خود در آخر آن در سایت تخصصم اینه به رایگان منتشر نمایید. البته به شرطی که مقاله کپی از سایت های دیگر و حتی خودتون نباشد. مقالات تا همیشه در سایت خواهند ماند.
اینجا کلیک کنید تا شرایط نوشتن و فرستادن مقاله را مشاهده نمایید.
برای تبلیغ خدمات و محصولات تخفیفدار خود در صفحه اول سایت با حداقل هزینه(5000 تومان با لینک فالو به سایت) اقدام نمایید(از اینجا بیشتر مطالعه کنید).
در فرم زیر نیز می توانید ایمیل خود را برای دریافت آخرین مقاله های سایت وارد نمایید.
