سرمایه فکری (Intellectual Capital) و تعاریف آن
تعاریف سرمایه فکری عبارتند از:
- سرمایه فکری در برگیرنده همه فرآیندها و دارايي هايي است كه به طور معمول و سنتي در ترازنامه منعكس نمي شود همچنين شامل آن گروه از دارايي هاي نامشهود مانند علائم تجاري و حق امتيازها و . . . مي باشد كه روش هاي حسابداري مدرن آنها را مد نظر قرار مي دهد (روس 1997).
- سرمايه فكري، مواد فكري از قبيل دانش و اطلاعات و مالكيت(دارايی)معنوي و تجربه است كه موجب ايجاد ثروت مي شود و در حال حاضر تعريف جامعي براي آن وجود ندارد (استیوارت 1997).
- سرمايه فكري عبارت است از يك دانش سازماني وسيع كه براي هر شركت منحصر به فرد بوده و به شركت اجازه مي دهد تا به طور پيوسته خود را با شرايط در حال تغيير و تحول انطباق دهد (مورتیسن 2000).
امروزه با حرکت از یک عصر صنعتی به یک عصر اطلاعاتی قطعا دانش، کلیدی برای مزیت رقابتی سازمانها وحتی کشورها محسوب می شود و برخورداري از سرمايه هاي فكري ومديريت سرمايه هاست كه در عرصه محيط پرتلاطم وچالشي، رمز موفقيت محسوب مي شود. سرماية فكري، مرتبط با دانش كسب شده و توانايي ايجاد شده در كاركنان است. بدين ترتيب، شركت هاي دانش محور ارزش بازار بيشتري دارند. امروزه جنبه نامشهود اقتصاد، بر پایه سرماية فكري بنيان نهاده شده و ماده نخستين و اصلي آن، دانش و اطلاعات است.
جایگاه سرمایه فکری در دارایی های نامشهود
سرمایه فکری ودارایی های نامشهود دو موضوع متفاوتی هستند. دارایی های نامشهو : سرمایه فکری و دارایی های معنوی و مواردی مثل سرقفلی، دانش ومهارت مدیریت را نیز دربرمی گیرد ولی سرمایه فکری زیر مجموعه ای از دارایی های نامشهود است که نه تنها دارایی های معنوی را در برمی گیرد بلکه شامل سایر دارایی های نامشهود هم می شود ودارایی های معنوی زیر مجموعه ای از سرمایه فکری هستند. دارایی های معنوی مانند قانون کپی رایت یا نام تجاری، روش های تجارت، فرآیندهای صنعتی، برنامه های کامپیوتری را شامل می شود و این دارایی ها مفهوم جدایی از سرمایه فکری نیست بنابراین بدون تعیین و ارزیابی سرمایه معنوی مدیریت قادر به تنظیم استراتژی نیست.
جایگاه سرمایه فکری در شکل زیر نشان داده شده است.
مراحل مدیریت سرمایه فکری
- مرحله اول، باید سرمایه فکری تعریف و شناسایی شود. یعنی باید معیارهای شناسایی آن مشخص مشخص شود تا بر این اساس، بتوان ارزش واقعی دارایی های فکری سازمان را تعیین کرد.
- مرحله دوم، سرمایه فکری از نظر محرک های ارزش، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
- مرحله سوم، اطلاعات مدیریتی دقیق و معناداری در رابطه با اندازه‌گیری عملکرد سرمایه فکری جمع‌آوری می‌شود.
- مرحله چهارم، اطلاعات مدیریتی جمع‌آوری شده در مرحله قبلی، برای تجزیه و تحلیل عملکرد و بهبود عملیات مدیریتی در زمینه آموزش و تصمیم‌گیری در سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- مرحله آخر نیز گزارش های خارجی در رابطه با عملکرد سازمان در زمینه سرمایه فکری‌اش در طول یک یا چند دوره مالی فراهم می‌شوند.
عناصر وابسته به سرمایه فکری
عناصر وابسته به سرمایه فکری عبارتند از:
- سرمایه انسانی
- سرمایه ساختاری
- سرمایه رابطه ای
تعامل میان اجزای سرمایه فکری و چگونگی ایجاد ارزش از این موارد در حالت زیر اتفاق خواهد افتاد.
سرمايه انسانی چیست؟
مهمترین عناصر تشکیل دهنده سرمایه انسانی؛ سازمان، مجموعه مهارت های نیروی کار، عمق و وسعت تجربه آنهاست. منابع انسانی می‌توانند به منزله روح و فکر منابع سرمایه فکری باشند.
- مهارت ها و شایستگی‌های نیروی کار
- دانش آنها در زمینه رشته‌هایی که برای موفقیت سازمان مهم و ضروری هستند
- استعدادها و اخلاق و رفتار آنها
سرمايه رابطه ای چیست؟
سرمایه رابطه‌ای، شامل همه روابطی است که بین سازمان با هر فرد یا سازمان دیگری وجود دارد. این افراد و سازمان ها می‌توانند شامل مشتریان، واسطه‌ها، کارکنان، تأمین کنندگان، مقامات قانونی، جوامع، اعتباردهندگان، سرمایه‌گذاران و…. باشند.
سرمايه ساختاری چیست؟
سرمایه ساختاری شامل همه ذخایر غیر انسانی دانش در سازمان می‌شود که در برگیرنده پایگاه های داده، نمودارهای سازمانی، دستورالعمل‌های اجرایی فرایندها، استراتژی‌ها، برنامه‌های اجرایی و به طور کلی هر آنچه که ارزش آن برای سازمان بالاتر از ارزش مادی‌اش باشد، است.
مهمترین آنها معمولاً شامل:
- فرایندهای مهم اجرایی سازمان
- چگونگی ساختاربندی آنها
- سیاستها، جریانهای اطلاعاتی و عناصر پایگاههای داده
- رهبری و سبک مدیریت آن
- فرهنگ سازمان
- طرح های پاداش کارکنان است
اهداف اندازه‌گیری سرمایه فکری
- برای کمک به سازمانها در جهت فرموله کردن استراتژی‌هایشان
- برای ارزیابی نحوه اجرای استراتژی‌ها
- کمک به گسترش و تنوع تصمیم‌گیری‌های شرکت
- ارزیابی های غیر مالی سرمایه فکری می‌تواند به طرح های باز پرداخت و پاداش های مدیران، ارتباط داده شود
- جهت ایجاد رابطه با سهامداران خارج از شرکت که سرمایه فکری را در اختیار دارند.
از نظر ویلیام روش های مختلف را می‌توان در قالب چهار گروه اصلی قرار داد:
- روش های مستقیم سرمایه فکری
- روش های بازار سرمایه‌گذاری
- روش های بازده دارایی ها
- روش های کارت های امتیازی
در مقاله بعدی به تشریح هر یک از موارد بالا پرداخته می شود.
مقاله قبلی سایت تخصصم اینه را می توانید اینجا بخوانید
همچنین شما دوست عزیز و متخصص نیز می توانید مقالات خود را با اسم خودتون (شرکت، اشخاص و مخترعان) به همراه تبلیغ تخصص، محصولات و خدمات خود در آخر آن در سایت تخصصم اینه به رایگان منتشر نمایید. البته به شرطی که مقاله کپی از سایت های دیگر و حتی خودتون نباشد. مقالات تا همیشه در سایت خواهند ماند.
اینجا کلیک کنید تا شرایط نوشتن و فرستادن مقاله را مشاهده نمایید.
در فرم زیر نیز می توانید ایمیل خود را برای دریافت آخرین مقاله های سایت وارد نمایید.
