ﺧﻄﺎﻫﺎی اﺗﻔﺎﻗﯽ وسایل اندازه گیری یکی از انواع خطا در وسایل اندازه گیری است که در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. اما تاریخچه اندازه گیری را اگر بخواهیم تعریف کنیم، ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ اﻧﺪازه گیری قدﻣﺘﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺗﺎرﻳﺦ دارد و زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺗﮑﺎﻣﻞ و پیشرﻓﺖ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ و همگام ﺑﺎ آن اﺳﺘﺎﻧﺪاردها ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردهای ﻃﻮل ﮐﻪ از اولین اﺳﺘﺎﻧﺪاردهاﺳﺖ، تغییر و ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. از دﻳﺮﺑﺎز، ﺑﺸﺮ ﺑﺮای اﻧﺪازه گیری ﻃﻮل از ابزارهای ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس، ﮐﻪ ﻃﺒﻌﺎ این وسایل ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻋﻀﺎی ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ، استفاده می نموده است.
مثل ﻃﻮل ﭘﺎ، ﻗﺪم، وﺟﺐ، پهنای چهار اﻧﮕﺸﺖ و… معمولا ﻣﻘﺪار ﺷﺎﺧﺺ های ﻓﻮق ﺑﺮاﺳﺎس ﻃﻮل اﻋﻀﺎی ﺑﺪن ﭘﺎدشاهان و ﺣﺎﮐﻤﺎن در اﺛﺮ ﺟﻨﮓ ها و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ و اﻳﺠﺎد ﭘﺎدﺷﺎهی ها و ﺣﮑﻮﻣﺖ های ﺟﺪﻳﺪ، ﻧﻮع ﺷﺎﺧص ها و ﻣﻘﺪار آن ها تغییر ﻣﯽ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. همچنین، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ جمعیت ها و کشورها، واﺣﺪ های اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻃﻮل ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﺎﻧﺪه و ﻣﺘﻌﺪد ﺷﺪه اﻧﺪ، ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ارﺗﺒﺎط بین قومیت ها و ملیت ها اﻳﺠﺎد ﻣﺸﮑﻞ ﮐﺮده اﺳﺖ. شکل 1، ﻧﻤﻮﻧﻪ هایی از ﺷﺎﺧﺺ های اﻧﺪازه گیری ﻃﻮل را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهد.
در استفاده از وسایل اندازه گیری خطاهایی وجود دارند که در این مقاله به تعریف خطا و انواع آن خواهیم پرداخت.
می توانید برای یاد گرفتن خواندن کولیس و میکرومتر نیز به با کلیک روی عنوان های زیر آن ها را نیز مطالعه کنید.
دقت و نحوه خواندن کولیس های میلیمتری
دقت و نحوه خواندن کولیس های اینچی
نحوه خواندن و دقت در میکرومتر میلیمتری
نحوه خواندن و دقت در میکرومتر اینچی
تعریف خطا
اﺷﺘﺒﺎه در اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی را ﺧﻄﺎ ﮔﻮﻳﻨﺪ.
مقدار خطا
ﺗﻔﺎﺿﻞ ﺑﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﺑﺎ ﻣﻘﺪار واﻗﻌﯽ اﻧﺪازه را ﻣﻘﺪار ﺧﻄﺎ ﮔﻮﻳﻨﺪ.
در حالت کلی اﺷﺘﺒﺎه را ﺧﻄﺎ ﮔﻮﻳﻨﺪ. اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از
- ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻟﻮازم اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی
- روش ﻫﺎی ﮐﺎری
- ﺷﺨﺺ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮ
- ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﯽ
و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﺷﺪه و ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ، ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺻﻮرت از دﻗﺖ و درﺳﺘﯽ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﮐﺎﺳﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.
ﺧﻄﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ، از آن ﺟﻤﻠﻪ می توان به: الف- ﺧﻄﺎﻫﺎی روﺷﻤﻨﺪ و ب- ﺧﻄﺎﻫﺎی اﺗﻔﺎﻗﯽ، حال به توضیح مورد ب پرداخته می شود. شما دوستانی که می خواهید در مورد خطاهای روشمند بدانید روی مقاله خطاهای روشمند کلیک کنید.
ﺧﻄﺎﻫﺎی اﺗﻔﺎﻗﯽ
ﻫﺮ ﻧﻮع ﺧﻄﺎﻳﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ رخ ﺑﺪﻫﺪ ﺧﻄﺎی اتفاقی گویند. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻟﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﮔﻴﺮی ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺧﻄﺎﻫﺎی اﺗﻔﺎﻗﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آن ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ و اﺗﻔﺎﻗﯽ در ﻋﻤﻠﻴﺎت و ﻓﻀﺎی اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی رخ ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ در اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارد و ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻄﺎ ﻣﯽ ﮔﺮدد، ﺧﻄﺎی ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ( ﺧﻄﺎﻫﺎی اﺗﻔﺎﻗﯽ) ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺧﻄﺎﻫﺎی اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی رخ دﻫﺪ، از آن ﺟﻤﻠﻪ می توان به موارد زیر اشاره کرد که عبارتند از:
- ارتعاش ناگهانی: ارﺗﻌﺎش ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﻧﺸﺪه و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﻟﺮزش در ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻄﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد.
- تغییر شرایط محیطی ناگهانی: ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻣﺎ و رﻃﻮﺑﺖ ﮐﻪ در اﺛﺮ ﺧﺮاﺑﯽ ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻣﺎ و رﻃﻮﺑﺖ رخ ﻣﯽ دﻫﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﯽ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه را ﺑﺮﻫﻢ ﻣﯽ زﻧﺪ.
- جریان هوای ناگهانی: در اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻫﺎی دﻗﻴﻖ، ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻮای ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺑﻪ آﺷﻔﺘﮕﯽ و ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﯽ ذرات ﻣﻌﻠﻖ در ﻫﻮا ﻣﻨﺠﺮ شده و احتمال نشستن این ذرات معلق روی سطح کارو وسیله اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻄﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد.
ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی اﺑﻌﺎدی
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﻮاع ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﯽ ﮐﻪ در ﺑﺎﻻ ﺑﻴﺎن ﮔﺮدﻳﺪ، آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﺑﺎﻳﺪ از ﺷﺮاﻳﻂ وﻳﮋه ای ﻣﻄﺎﺑﻖ موارد زﻳﺮ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ.
ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی
1ــ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع و ﺣﺠﻢ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ و ﺗﺠﻬﻴﺰات، ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﺷﻮد.
2ــ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دور از ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ازدﺣﺎم و ﺳﺮو ﺻﺪا ﺑﺎﺷﺪ.
3ــ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دور از ﻣﺤﻞ ﮐﺎرﮔﺎه ﻫﺎی ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﭘﺮ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﺑﺎﺷﺪ.
4ــ در رﻧﮓ آﻣﻴﺰی آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ از رﻧﮓ ﻫﺎی روﺷﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد.
5- در و ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎی آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ آب ﺑﻨﺪی ﺷﻮﻧﺪ. (اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﻨﺠﺮه)
6ــ ﮐﻒ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺨﺖ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﻮد. (ﻣﯽ ﺗﻮان از رزﻳﻦ اﭘﻮﮐﺴﯽ ﺳﺨﺖ و ﻳﺎ ﺳﻨﮓ ﻫﺎی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﺳﺨﺖ اﺳﺘﻔﺎده ٦ ﻧﻤﻮد.)
7ــ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دور از ﻣﻮاد رادﻳﻮاﮐﺘﻴﻮ ﺑﺎﺷﺪ.
8ــ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺎﻳﺪ دور از ﺣﻮزه مغناطیس باشد.
ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﯽ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی
- دﻣـﺎی آزﻣـﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﺘﺮوﻟﻮژی ٢٠ ± 2 درجه سانتیگراد، با تغییرات 1 درجه سانتیگراد در ساعت
- دﻣﺎی آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﮐﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن ٢٠ ± 1 درجه سانتیگراد، با تغییرات 0.5 درجه سانتیگراد در ساعت
- رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﯽ بین 35 تا 55 درصد
- فشار 760 ﻣﻴﻠﯽ ﻣﺘﺮ ﺟﻴﻮه
- نور به اندازه ﮐﺎﻓﯽ و ﺑﺪون اﻳﺠﺎد ﺳﺎﻳﻪ در روی ﻣﻴﺰ ﮐﺎر. ضمنا باید از نور سر استفاده کرد.
- صدا کمتر از 75 دسی بل
- ﻣﺎﮐﺰﻳﻤﻢ ﻟﺮزش 0.003 g
- ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﺳﻴﺴﺘﻤﯽ ﺟﻬﺖ ﺛﺒﺖ دﻣﺎ و رﻃﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﺒﺎﻧﻪ روزی
- ﻧﺼﺐ ﺳﻴﺴﺘﻤﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ وﮔﺮﻣﺎﻳﺶ، ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﮏ
- ﻧﺼﺐ ﺳﻴﺴﺘﻤﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﺄﻣﻴﻦ رﻃﻮﺑﺖ، ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﮏ.
اﺻﻮل ﮐﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده و ﻧﮕﻪ داری وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی
- قبل از استفاده از وسایل اندازه گیری باید با طرز کار آن ها کاملا آشنا شد.
- از وﺳﺎﻳﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ آن ﻫﺎ آﺷﻨﺎﻳﯽ ﻧﺪارﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮑﻨﻴﺪ.
- از دﺳﺖ ﮐﺎری و ﺗﻌﻤﻴﺮ وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی، ﭼﻨﺎن ﭼﻪ از آن اﻃﻼع دﻗﻴﻖ ﻧﺪارﻳﺪ و ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻬﺎرت ﻻزم ﻫﺴﺘﻴﺪ ﺧﻮدداری ﮐﻨﻴﺪ.
- وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی را ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻤﻴﺰ ﻧﮕﻪ داری ﻧﻤﻮد.
- وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی را ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﻌﺒﻪ و ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﯽ و ﻧﮕﻪ داری ﻧﻤﻮد.
- ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﯽ ﻧﮕﻪ داری وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎﺷﺪ.
- ﻣﺘﻌﻠﻘﺎت وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻤﺮاه آن ﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻴﭻ وﻗﺖ آن ﻫﺎ را از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻧﮑﻨﻴﺪ.
- در هنگام بایگانی وسایل، آنها کاملا بسته و روی صفر تنظیم شوند و پیچ قفل آنها نیز تا جایی که مماس و بدون ایجاد فشار باشد سفت کنید.
- وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی ﺑﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﮐﺎر ﻣﺨﻠﻮط ﻧﺸﻮﻧﺪ.
- وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮی در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻮع ﮐﺎرﺑﺮد و دﻗﺘﺸﺎن ﻣﺮﺗﺐ و ﻧﮕﻪ داری ﺷﻮﻧﺪ.
مقاله قبلی سایت آگهی تخصصم اینه را می توانید اینجا بخوانید
در فرم زیر نیز می توانید ایمیل خود را برای دریافت آخرین مقاله های سایت وارد نمایید.
