خواندن کولیس (Reading Caliper)، نحوه قرائت کولیس و… اصطلاحات یکسانی هستند که برای خواندن صحیح کولیس استفاده می شوند. کولیس ورنیه برای اندازه‌گیری دقیق ابعاد استفاده می‌شود. اندازه گیری ممکن است تا حد زیادی بر محاسبات بعدی تأثیر بگذارد و باید اصول درست استفاد از آن را بلد باشیم.
شکل 1 زیر طرحی از یک کولیس معمولی ورنیه است، فک بزرگتر یعنی A برای اندازه گیری ابعاد بیرونی، مانند عرض یک بلوک یا میله دایره ای مثل شکل 1a استفاده می شود. همچنین می توانید از بخش (B) برای اندازه گیری ابعاد داخلی مانند قطر سوراخ (شکل 1b) استفاده کنید. عمق یک سوراخ نیز با قسمت C اندازه گیری می شود (شکل 1c).
کولیس خوانی یکی از مواردی است که مخصوصا در رشته های فنی و در انواع کارگاه های صنعتی در طراحی و ساخت و تولید ماشین آلات صنعتی، به خاطر دقیق بودن قطعات و محصولات تولیدی باید آن را بلد باشند و اگر هم بلد نیستند، آموزش خواندن کولیس که کاری ساده می باشد را یاد بگیرند. مثلا برای طراحی و ساخت پله برقی لازم است قطعات با دقت تولید شوند که با دستگاه های مختلف صنعتی و سی ان سی های (CNC های) زیر انجام می شود.
دستگاه سی ان سی CNC تراش (CNC Lathe Machine)
دستگاه سی ان سی CNC فرز (CNC Milling Machine)
ماشین سی ان سی CNC برش پلاسما (CNC Plasma Cutting Machine)
ماشین سی ان سی CNC اسپارک (EDM یا CNC Electrical Discharge Machine)
ماشین سی ان سی CNC برش واترجت (CNC WaterJet Cutting Machine)
ماشین سی ان سی CNC برش لیزر (CNC Laser Cutting Machine)
ماشین سی ان سی CNC هواگاز (CNC Flame Cutting Machine)
کولیس ها در انواع مختلف می باشند که با توجه به راحتی کار و اندازه گیری سریع از آن استفاده می شود که در آخر مقاله به معرفی همه این موارد نیز می پردازیم.
کولیس از دو قسمت اصلی خط کش کولیس و ورنیه تشکیل شده است که باید برای دقیق خواندن آن چه در کولیس میلیمتری، کولیس اینچی، خواندن کولیس ساعتی یا انواع کولیس آن را کامل بلد باشیم.
شاید این سوال باشد که در شکل زیر برای اندازه گیری صحیح خارجی قطعه کاری
کدام گزینه در مورد کاربرد ابزار کولیس نادرست است ؟
همانطوری که در سمت چپ می بینید مشخص می باشد که طرز صحیح و غلط اندازه گیری کولیس با رنگ سبز نشان داده شده است.
نحوه خواندن کولیس
روش خواندن کولیس یا طریقه خواندن کولیس در اول باید برای خواندن کولیس، فک ها را برای اندازه گیری تنظیم کنید. فک های بزرگ و مسطح را در اطراف یک جسم ببندید تا ابعاد بیرونی آن را اندازه گیری کنید. فک های کوچکتر و منحنی را در یک جسم قرار دهید و برای اندازه گیری ابعاد داخلی آنها را به سمت بیرون باز کنید. پیچ قفل را ببندید تا اندازه مورد نظر در جای خود ثابت بماند.
خواندن کولیس میلیمتری
برای خواندن کولیس میلیمتری طبق رابطه و فرمول زیر عمل می کنیم.
کولیس ورنیه میلیمتری ﺑﺎ قابلیت تفکیک 0.1، 0.05 و 0.02 میلیﻣﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. و برای محاسبه دقت آن از روش زیر پیروی می شود.
نحوه به دست آوردن دقت کولیس میلیمتری 0.1
ورینه کولیس های 0.1 میلیمتر 10 قسمتی است یعنی 9 قسمت از خط کش را به 10 قسمت مساوی روی ورنیه تقسیم می کنند.
یعنی r=1/10=0.1 mm
در کولیس 0.05 میلیمتری نیز اگر ما 1 را به 50 (تعداد تقسمات روی ورنیه) تقسیم کنیم دقت کولیس ما 0.05 میلیمتر خواهد بود.
یعنی r=1/50=0.02 mm
در کولیس 0.05 میلیمتری نیز اگر ما 1 را به 20 (تعداد تقسمات روی ورنیه) تقسیم کنیم دقت کولیس ما 0.05 میلیمتر خواهد بود. یعنی r=1/20=0.05 mm
رابطه کلی و فرمول کلی محاسبه نیز، r=a/n می باشد. در این رابطه
r دقت کولیس
a قابلیت تفکیک خط کش اصلی
n تعداد تقسیمات روی ورنیه کولیس
برای خواندن مثال های مختلف در زمینه خواندن و نحوه محاسبه دقت با مثال های کاربردی مختلف بر روی کویس های 0.1، 0.05 و 0.02 میلیمتر روی عنوان هر کدام از موارد زیر کلیک کرده و مطالعه کنید.
نحوه به دست آوردن دقت کولیس میلیمتری 0.1
نحوه خواندن کولیس میلیمتری 0.1 (آموزش خواندن کولیس میلیمتری 0.1)
نحوه به دست آوردن دقت کولیس میلیمتری 0.05
نحوه خواندن کولیس میلیمتری 0.05 (آموزش خواندن کولیس میلیمتری 0.05)
نحوه به دست آوردن دقت کولیس 0.02 میلیمتری
نحوه خواندن کولیس میلیمتری 0.02 (آموزش خواندن کولیس میلیمتری 0.02)
خواندن کولیس اینچی
برای خواندن کولیس اینچی طبق رابطه و فرمول زیر عمل می کنیم.
ﮐﻮﻟﻴﺲ ﻫﺎی اﻳﻨﭽﯽ ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻔﮑﻴﮏ 1/128 و 1/1000 اﻳﻨﭻ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.
برای خواندن مثال های مختلف در زمینه خواندن و نحوه محاسبه دقت کولیس های اینچی نیز با مثال های کاربردی مختلف روی عنوان هر کدام از موارد زیر کلیک کرده و مطالعه کنید.
- نحوه به دست آوردن دقت کولیس اینچی 1/128
- نحوه خواندن کولیس اینچی 1/128 (آموزش خواندن کولیس 1/128 اینچ)
- نحوه به دست آوردن دقت کولیس اینچی 1/1000
- نحوه خواندن کولیس اینچی 1/1000 (آموزش خواندن کولیس 1/1000 اینچ)
خواندن کولیس ساعتی
- درجه‌بندی در کولیس ساعتی برای کولیس‌های میلیمتری و اینچی عبارتند از:
- کولیس‌های ساعتی 0.1 میلیمتر
- کولیس‌های ساعتی 0.05 میلیمتر
- کولیس‌های ساعتی 0.02 میلیمتر
- کولیس‌های ساعتی 0.01 میلیمتر
- کولیس‌های ساعتی 0.001 اینچ
- کولیس‌های ساعتی 1/64 اینچ
برای خواندن و آموزش هر کدام از موارد با مثال کاربردی و زیاد می توانید روی لینک های زیر کلیک کرده و مطالعه کنید.
خواندن کولیس‌های ساعتی میلیمتری
محاسبه خطای اندازه گیری کولیس قبل از خواندن کولیس (خطای کولیس)
خطاهای صفر را باید قبل از خواندن آن بررسی کنید. پیچ تنظیم یا پیچ های نگهدارنده کشویی را باز کنید. کشویی را تا زمانی حرکت دهید که فک های بزرگتر کولیس کاملا روی یکدیگر فشرده شوند. موقعیت های 0 را در خط کش اصلی و ورنیه را که روی بدنه کولیس حک شده است مقایسه کنید. اگر دو علامت 0 دقیقا در یک ردیف قرار گرفتند، به اندازه گیری ادامه دهید. در غیر این صورت برای تصحیح خطا باید مراحل و ادامه را در مثال ببینید.
خطای صفر یا خطای کولیس ممکن است دو نوع باشد: وقتی مقیاس اندازه گیری به سمت اعداد بزرگتر از صفر باشد، مثبت است. در غیر این صورت منفی است. فرمول زیر نحوه صحیح اندازه گیری و خواندن را نشان می دهد.
قرائت واقعی = مقیاس اصلی + مقیاس ورنیه – (خطا صفر).
خطای صفر ممکن است به دلیل ضربه یا آسیب های دیگر ایجاد شود که باعث می شود صفر ورنیه و خط کش اصلی در اینچی و میلی متری زمانی که فک ها کاملا بسته هستند اعدادی را نشان دهند و در یک خط و راستا نباشند.
همچنین برای مثال در این زمینه روی عنوان زیر کلیک کنید و مثالی در این زمینه را کامل ببینید.
برای آشنا شدن با انواع خطا مقاله های زیر را بخوانید.
مقاله انواع خطا در وسایل اندازه گیری
مقاله خطاهای اتفاقی وسایل اندازه گیری
آشنایی با انواع کولیس
همان طوری که در ابتدای مقاله نیز اشاره شد برای سرعت بخشیدن در کار و همچنین متفاوت بودن کولیس های مختلف در اندازه گیری در صنعت از کولیس های مختلف زیر استفاده می شود که می توانید برای آشنا شدن با انواع کولیس های زیر اینجا کلیک کرده و تمام موارد را با جزئیات و محل کاربرد آن ها مطالعه کنید.
- کولیس ورنیه معمولی
- کوليس ورنيه ارتفاع سنج (Vernier height gauge)
- کوليس ورنيه عمق سنج (Vernier depth gauge)
- کوليس فک چرخان (کولیس فک گردان)
- کوليس فک کشویی
- کوليس عمق سنج (جای خار)
- کوليس با فک ميله ای
- کوليس فک پهن
- کوليس های فک چاقويی
- کوليس اندازه گیری شیار (داخلی و خارجی)
- کوليس نوک تیز
- کوليس چرخ دنده
- کولیس شعاع سنج
- کولیس ساعتی یا عقربه ای
- کوليس ديجيتال یا الکترونیک
- کولیس فک بلند
- کولیس فک متغیر
لطفا نظرات خودتان را در مورد مقاله در بخش دیدگاه ها با ما در میان بگذارید تا بتوانیم مقاله های آموزشی عالی را تهیه و تدوین کنیم.
منابع
https://www.wikihow.com/Read-a-Caliper
http://myslu.stlawu.edu/~jmil/physics/labs/common/vernier_caliper.pdf
مقاله تخصصی قبلی سایت آگهی تخصصم اینه – مهندسی برق و الکترونیک (مقاله مسیر تولید انرژی الکتریسیته یا مراحل تولید برق) را می توانید با کلیک روی عنوان آن بخوانید.
شرایط تولید محتوای تخصصی و خرید رپورتاژ آگهی (با ارسال در 20 شبکه اجتماعی و وبلاگ سایت) در سایت آگهی تخصصم اینه را (اینجا) مشاهده نمایید.
برای دریافت مقالات بعدی سایت ایمیل خود را در فرم زیر وارد کنید.
لینک کوتاه مقاله برای انتشار در شبکه های مختلف اجتماعی
https://takhasosameine.ir/?p=16693
اینستاگرام و تلگرام ایده، نوآوری، خلاقیت و تکنولوژی ما هست
